Mijn kind heeft de diagnose Dyscalculie

Verkort uittreksel uit:

“Aandacht, balans en coördinatie – de A, B, C van leersucces” door Sally Goddard Blythe.

Dys betekent moeilijkheid en calculia is afgeleid van het Latijnse woord voor calculus dat kleine steen betekent. In de oorspronkelijke context verwijst het naar het oude gebruik van kiezelstenen die werden gebruikt voor het tellen, dat zich later ontwikkelde tot het telraam. Dit eerdere gebruik van stenen als ‘hulpmiddelen voor de geest’ of concrete representaties van concepten, suggereert dat fysieke interactie generaties lang is gebruikt als hulpmiddel om conceptueel begrip van getallen te ondersteunen en eraan vooraf te gaan.

Dyscalculie beschrijft een ontwikkelingsachterstand van 1 jaar of meer bij het verwerven van numerieke vaardigheden, waaronder:

• Onvermogen om cijfersymbolen te herkennen
• Spiegelschrijven (directioneel)
• Het niet herkennen van wiskundige bewerkingen die betrokken zijn bij berekeningen of het oplossen van problemen (procedurele sequencing en communicatie tussen de hemisferen)
• Onvermogen om tabellen op te roepen (sequencing)
• Onvermogen om de juiste volgorde van getallen in de berekening te behouden (vestibulair en/of visueel-ruimtelijk)

Dyscalculie komt vaker voor bij kinderen met een lagere sociaaleconomische status. In tegenstelling tot dyslexie is het gelijk verdeeld tussen de seksen en is er een verband tussen vroeggeboorte en latere problemen met cijfervaardigheden. Badian (1983)i stelde 3 soorten dyscalculie voor:

• Moeite met rekenkundige procedures zoals optellen, aftrekken en vermenigvuldigen.
• Aandachtssequentiële dyscalculie bijvoorbeeld, tafels van vermenigvuldiging en volgordebepaling van procedures.
• Ruimtelijke dyscalculie, die problemen beschrijft met het omgaan met rekenkundige problemen met meerdere kolommen en plaatswaarden.

Een disfunctie in beide hersenhelften kan de verwerving van numerieke vaardigheden belemmeren, maar lijkt ernstiger te zijn indien aanwezig in de linkerhersenhelft. Disfunctie van de linkerhersenhelft is geassocieerd met constructiedyspraxie en ondergemiddelde prestaties op taken zoals The Embedded Figures Testi (figuurgrondeffect), slechte auditieve en visuele discriminatie en motorische coördinatievermogens.

Disfunctie van de rechter hemisfeer bij een groep kinderen die op hersenscans (MRI of CT) geen tekenen van structurele afwijkingen vertoonden, manifesteerde zich als grafomotorische stoornissen en trage cognitieve en motorische prestaties, hoewel de leesontwikkeling normaal wasi. Andere symptomen van de rechterhersenhelft waren: emotionele en interpersoonlijke problemen, moeite met aanpassen aan nieuwe situaties, moeite met het onderhouden van vriendschappen, neiging om teruggetrokken en verlegen te zijn, slecht oogcontact en problemen met ruimtelijke waarneming en beeldspraak. Sommige van deze groep hadden ook kenmerken van ADHD waarvan werd gesuggereerd dat het een secundair effect zou kunnen zijn van disfunctie van de rechter hemisfeer en hersenstamfactoren. Veel van deze symptomen die gepaard gaan met disfunctie van de rechterhersenhelft kunnen ook optreden als gevolg van disfunctie in het vestibulaire systeem en de bijbehorende paden, die de processen van visuele waarneming in de rechterhersenhelft ondersteunen.

Risey en Briner (1990) vonden een verband tussen patiënten met centrale vertigo en dyscalculie, die hun vermogen beïnvloedden om bepaalde taken nauwkeurig achteruit te tellen. Patiënten met duizeligheid, wat wijst op een defect vestibulair functioneren, maakten consequent dezelfde fout elke keer dat hen werd gevraagd om de taak uit te voeren. Ze herkenden de fout toen ze erop werden gewezen, maar konden niet voorkomen dat ze elke keer dat ze werden gevraagd om de taak uit te voeren, dezelfde fout herhaalden. Ze hadden ook problemen met hoofdrekenen en centrale auditieve verwerking, lagere scores voor rekenkundige en cijferreeksfouten op de Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS) en problemen met het terugroepen van de cijferreeks in vergelijking met niet-duizelige patiënten, wat suggereert dat vestibulaire disfunctie visuele, auditieve en mentale sequentieprocessen.

Dyscalculie Referenties

• Badian NA, 1983. Developmental dyscalculia. In: Mykelbost HR, Ed. Progress in learning disabilities. Grune and Stratton. New York.
• Shalev RS, Weirtman R, Amir N, 1988. Developmental dyscalculia. Cortex 24:555-61.
• Manor O, Amir N, Gross Tsur V, 1993. The acquisition of arithmetic in normal children: assessment by a cognitive model of dyscalculia. Developmental Medicine and Child Neurology 35:593-601.
• Wertmanelad R, Gross-Tsur V, 1995. Developmental dyscalculia and brain laterality. Cortex 31:357-65.
• Witkin HA, Oltman PK, Raskin E, Karp SA, 1971. Children’s embedded figures test. Consulting Pyschologists Press. Inc. Palo Alto. CA.
• Manor O, Amir N, 1995. Developmental right hemisphere syndrome: clinical spectrum of the non-verbal learning disability. Journal of Learning Disabilities. 28:80-6.
• Manor O, Amir N, 1995. Developmental right hemisphere syndrome: clinical spectrum of the non-verbal learning disability. Journal of Learning Disabilities. 28:80-6.
• RiseyJ, Briner W, 1990. Dyscalculia in patients with vertigo. Journal of Vestibular Research.1:31-37.

Bron: “Aandacht, balans en coördinatie – de A, B, C van leersucces” door Sally Goddard Blythe, van INPP. Uitgegeven door Wiley-Blackwell Professional. Herfst 2008.